ĐÔI LỜI TÂM SỰ VỀ GIA PHẢ
Cố Mai Xuân Trúc

"Một cây làm chẳng nên non
Nhiều người hợp lại nên GIA PHẢ này"

Chúng cháu xin phép được thắp một nén hương lòng để thân thưa cùng tiên tổ

- Rằng: Sông có nguồn, cây có gốc, con người có tổ tiên, tổ tiên của chúng cháu không biết bởi đâu; chỉ như riêng khi có trí không, biết giáp Trung Thành, làng Kiên Trung , tổng Kiên Trung , phủ Hải Hậu , tỉnh Nam Định.

Mỗi năm đến ngày 25 tháng chạp, trong làng họ nào cũng có chạp họ, tất cả những người trong họ cử người tới nhà ông thủ-tộc, để nghiêm chỉnh tưởng nhớ đến Gia Tiên, đọc gia phả, ghi thêm con cháu mới sinh, cùng ghi lại những người quá cố, những con gái trong họ xuất gia, các chàng trai của họ lập gia đình, có tục lệ nộp cheo khao họ; những họ có Tữ-Đường hương hoả, lợi tức thu khá, họ tổ chức ăn uống cỗ bàn, vừa vừa thì xôi, xôi phần biếu, hẹp ra thì trầu cau trà nước.

Ai bỏ không tới dự, sẽ tuyên đọc bắt khoản v.v... nay coi như phạm lỗi với Gia Tiên. Xế trưa khi hội họp gần mãn, những người đàn ông trai tráng cùng nhau móng cuốc lên nghĩa địa : sửa mộ Gia Tiên, ông bà, cha mẹ v.v...

Ngày ðĩ ai ði qua cánh ð°ng nghîa trang ph¥n mµ, th¤y ðơng ðäo anh em bà con ði lÕi coi nhß tr¦y hµi.

R°i d¥n d¥n l¾n lên v¾i th¶i gian g£p tai biªn, ngày hµi chÕp h÷ ðĩ cûng phai d¥n, ðªn ðµ khơng cịn nỉa, lý do cûng d­ hi¬u, ng߶i tha phß½ng l§p nghi®p, kë B¡c ng߶i Nam, ng߶i lên r×ng kë xu¯ng bi¬n, th§m chí cĩ kë ð¤t khách quê ng߶i, chä cịn hy v÷ng anh em con cháu h÷p lÕi ð¬ tß·ng ni®m Gia Tiên, sØa sang ph¥n mµ.

Chúng cháu ðây cûng · trong s¯ ðơng ðĩ. Nghî ðªn xĩm làng xßa kia là n½i "chơn nhau (rau) c¡t r¯n", bao nhiêu kƯ ni®m êm ð«m, bu°n vui khơn tä.

Ngày nay m²i ng߶i mµt n½i xa cách, cĩ khi h¢ng muơn nghìn d£m, biªt bao gi¶ cĩ ngày h÷p nhau ðßþc nỉa, mà cịn m¤t anh em h÷ ðß½ng là khác. Chúng cháu ti ch¡c anh em con cháu các h÷ khác vì liên h® xa g¥n, g°m các h÷ MAI, NGƠ, BÙI, L¿´NG, TR˜NH, NGUYN, TR.N, ÐINH, PHAN, V ... mà chúng cháu ghi ra ðây, cûng cùng tâm trÕng ... Nghî ðªn mà müi lịng ngao ngán, khơng biªt mµ GIA TIÊN bây gi¶ cịn ð¤y nỉa khơng ? hay cûng tan biªn v¾i th¶i gian tàn phá. Cịn ai m²i nåm con cháu t¾i trơng nom sØa sang ph¥n mµ, ch¡c anh em con cháu các h÷ cûng xĩt xa lịng dÕ.

Chúng cháu cịn biªt cách nào h½n là tìm kiªm chú bác anh em ð¬ ghi lÕi h÷ ðß½ng.

T× Nam Hßng, Bùi Mơn, Trung Chánh. Сc Lµ, Tân Phú Vi®t, Nam Nghîa, Lµc Hịa, Bùi Phát, Gị V¤p, Hàng Xanh, Châu Bình, Long Bình, Ngã Ba Vûng Tàu, Tân Mai, Bùi Thái, ÐĐc Hi®p, Hịa Bình, B¥u Cá, Xuân Lµc, Hßng Bình, Võ Dõng, Gia Ki®m, ÐĐc Long, D¯c M½, Phß½ng Phú, Ng÷c Lâm, Ðà LÕt, Nha Trang, Banmêthuµt, Kim-Châu Phát, Giang S½n v« Thái Xuân, Phß¾c Lµc, Häi S½n, Bà R¸a, Tân иnh, Tân Sa Châu sang Khánh Hµi, Xĩm Chiªu v.v...

Ðâu ðâu chú bác anh em cûng hß·ng Đng n°ng nhi®t, ð߶ng xá xa xơi cách tr·, xe cµ khơng ngÕ¸ Song khi v« s¡p ð£t hàng h÷ khơng ðßþc trđc tiªp t× trên xu¯ng dß¾¸, nên chúng cháu trµm phép tß·ng tßþng ra mµt v¸ TH¿"NG T‘ r°i t¤t cä cách ngành qui vào ðĩ. Gia ðình nào chï biªt ðªn ơng thì ghi vào ơ ƠNG, cịn t× T‘ tr· lên bư tr¯ng, sau này ai sßu t¥m thêm ðßþc t× T‘ tr· lên s¨ ði«n vào .

Nhỉng ði«u chúng cháu ghi trên, g÷i là th¡p nén hß½ng lịng, tư bày chân thành cung kính nh¾ ½n.

Mong khi con cháu xem ðªn s± này, ai là ð¥u ngành, xin c¯ g¡ng tiªp tøc liên lÕc anh em trong h÷, m²i nåm cûng chï ngày 25 tháng chÕp ho£c tháng giêng ð¬ tß·ng ni®m GIA TIÊN.

C¥u nguy®n cho trong h÷, kë cịn s¯ng ðßþc b¢ng an, h°n xác, ng߶i quá c¯ ðßþc siêu thốt. T± qu¯c phú c߶ng tồn dân hÕnh phúc.

Vì ai nay m¾i cĩ mình,

M© cha tiên t± cơng trình xiªt bao.

´n này sánh v¾i tr¶i cao.

Hai bên cùng n£ng nh¾ ghi tâm h°n.

Và ð¬ cháu, ch¡t,chút,... cĩ ðßþc s± sách lßþc truy«n mai h§ø M£c d¥u nhi«u n½i cháu chßa th¬ t¾i ðßþc, vì xa xơi cách tr· n÷ kia. Thơi, g÷i là cĩ cịn h½n khơng, tuy nhi«u thiªu sĩt.

Xin TIÊN T‘ ch¤p nh§n sđ thiªu sĩt ngồi ý mu¯n cüa cháu.

Mong ni®m tình tha thĐ

Xin cúng vái Tiên T±.

Ca vè
Xin ghi các h÷ n½i ðây
Ca vè d­ nh¾ nơm na g÷i là
H÷ MAI xßa · Kiên Lao
Lan ra Xuân døc, LÕc Qu¥n, Kiên Trung
Qu¤t Lâm r°i lÕi Trà-Trung
Ch¡c cịn nhi«u nỉa khơng tài nào ghi
Gi¶ biên các h÷ g¥n xa
Ь cho con cháu sau lnày khưi quên
H÷ MAI là h÷ b¯ tơi
H÷ NGƠ chính M©, h÷ BÙI bà tơi
Cø DU ba ch¸ em li«n
C¯ TRUNG, c¯ QUYŠT cùng là c¯ ÂN
Bà TRUNG cha PH†M h÷ L¿´NG
Bà QUYŠT cha TH˜NH ð¤y là h÷ NGƠ (Nghîa tØ)
Cha THU h÷ TR˜NH c¯ ÂN
Xßa cháu(*) ðã giúp Ng߶i ít lâu
Cha PH†M c§u cháu tình n°ng
Lúc c½n gia biªn Ng߶i thß½ng hªt lịng
Bà QUYŠT cha TH˜NH trên kia
Sinh M© tơi nỉa là bà ngoÕi tơi
Phúc thay con cháu các ngài
Theo chân bén gĩt là MAI THANH TR¿-NG
Qúy h½n cĩ bác t± kia
Ðßþc ½n tØ ðÕo bia ghi · làng
Фt thánh ð£t cÕnh thánh ð߶ng
Tên MAI VIŠT HÕNH ðĐng hàng nh¤t ðây
Trung thành cĩ phúc l¡m thay
Ba hai tØ ðÕo, cø ngồi hai mß½i (22)
Biªt r¢ng cĩ mµt thánh binh
là ð¤ng thánh THŒ quê n½i Trung Thành
H÷ BÙI là h÷ cüa ngài
cháu ch¡t cûng cịn, nhßng ngồi b¡c kia
luơn ðây nh¾ ðªn m¤y cha
các ngài t×ng ðã quän coi Trung Thành
K¬ t× cha KHÁNH tr· ði
Ân nhân ð£c bi®t cûng là h÷ MAI
M²i khi thiªu th¯n vào ngài
Ng߶i thß½ng giúp ðÞ cho ngay tĐc thì
Nh¾ khi cịn tu±i thanh niên
L§p hµi gĩp thĩc ð« phịng hàn c½
Quä nhiên khi ðªn tháng ba
Ng߶i ng߶i thiªu th¯n chÕy vay t½i b¶i
B¤y gi¶ hµi bư thĩc ra
Câp cho trong hµi ng߶i bao nhiêu thùng
L¨ th߶ng mình cûng cĩ chân
Hi«m vì mµt n²i lÕi ði v¡ng nhà
Ph¥n mình h÷ cûng chia luơn
Ъn khi mình t¾i thì khơng cịn gì
Bu°n thay tĐc t¯c kêu cha
Mgài sai gÕt ph¡t luơn cho m¤y thùng
Làm cho nghî ngþi ð¢ng kia
B·i chßng các v¸ · khơng cơng b¢ng
´n này nh¾ mãi quên sao
Bát c½m phiªu mçu trä ½n ngàn vàng
Nhßng khi nghî ðªn ½n này
Ngài v« thiên qu¯c t× khi nào r°i
Ngày nay khi viªng mµ Ngài
An táng hi®n th¶i · xĐ Tân Mai
Änh ng߶i tß·ng ni®m ghi ân
´n kia nghîa n÷ làm xao xuyªn lịng
¿¾c gì ðßþc mµt ngày kia
V« n½i Thiên Qu¯c tha h° báo ân.
LÕo cịn cĩ sđ lÕ ðây
H÷ ÐINH cha BÄO sinh tơi sau này
Cha V˜NH coi xĐ ngày nay
Tu±i cao bäy chøc coi nåm xĐ li«n
Hà Quang, Vân T§p, Trung Thành,
Xuân Døc, Hßng Nghîa, con chiên bao ngàn
M£c dù ðau yªu xe lån
Nhỉng ngày l­ tr÷ng c¯ ði khơng màng
Khi thì ng°i ghª khiêng ði
Lúc ơm c± cõng tđa h° bé con
Cí khi ng°i cáng ðàng hồng
Ng߶i ng߶i t¤m t¡c khen r¢ng nh¤t ơng
V§y mà m¶i h÷ lênh kênh
Nhßng nào cĩ dám ngđ n¢m cho ðâu
L¡m lúc lÕi bám xe ơm
theo bên cĩ m¤y qúy ơng ði kèm
ðªn n½i dâng l­ vçn ng°i
và làm các phép hàng gi¶ nhß khơng
LÕy ½n Thiên Chúa Ba Ngơi
Phù trì che ch· ð¬ Ng߶i an khang
vài hàng ghi lÕi n½i ðâ
ð¬ cho con cháu tri ân các ngài
H÷ TR.N, H÷ NGUYN h÷ LÊ
V, ÐINH, PHAN ðĩ g¥n xa tư t߶ng
CĐ xem m²i h÷ ghi bên
khơng là nµi ngoÕi thì coi tinh th¥n
M¾i hay trong h÷ hay ngồi
xa g¥n th§t ðúng nhß t߶ng · trên.
Gi¶ biên tên h÷ các cha
cùng là tên c¯ trß¾c sau nhß v¥y
Biên tên trên dß¾i khơng l߶ng
Mi­n sao xuơi x¡n g÷i là ðßþc thơi
TRÍ, HỔNG, HIŒN, L¿"NG, TH˜NH, L¿´NG,
THŒ, THÂN, TUŽ, TRÁC, TRž, M¿U, TÍN, THI‹U,
MINH, THU, THš, CÄNH, ИNH, TR¿-NG,
L"C, HÙNG thêm nỉ chÇn là hai hai (22)
Gi¶ ðây k¬ h÷ phân minh
h÷ BÙI Cha TRÍ chính là c¯ KHIÊM
cha HỔNG chi tµc h÷ L¿´NG
c¯ KHANG tØ ðÕo ðĐng hàng thĐ tß
r°i cha L¿"NG, HIŒN anh em
là h÷ NGƠ ð¤y hãy cịn bia ghi
Bia ghi nhà khách xĐ ta
Nguy®n ð߶ng tân l§p cüa anh em ngài
c¯ CHÂU là b¯ rõ ràng
ðßþc ½n tØ ðÕo ðĐng hàng m߶i ba
cø THŒ ng߶i · h÷ L¿´NG
жi ng߶i oanh li®t coi vùng Qu¥n Liêu
Ai ai khơng nh¾ ½n ng߶i ?
c¯ KÍNH là b¯ biên ðây tư t߶ng
cø L¿´NG c¯ TU„N h÷ NGƠ
cø TR¿—NG là cháu g÷i ng߶i b¢ng ơng
Ơng ðâ là h÷ linh tơng
Mµt th¶i coi xĐ Bùi Chu chính tồ
b¤y gi¶ là ðĐc cha H° (ð.c. H° Ng÷c C¦n)
cûng nhß cø TH˜NH h÷ NGƠ nỉa kìa
Khi xßa cûng · Bùi Chu
Ðàn b¥u ngài giưi ít ai sánh b¢ng
cø MINH chi tµc h÷ MAI
c¯ PHÚ là b¯ rành rành chÆng sai.
Cø CÄNH là nghîa tØ ng߶i
Linh Møc dªn m߶i là cháu ch¡t kia
Gi¶ khi ðªn lßþt cø THÂN
cø THÂN NGƠ nỉa b¯ là c¯ NHÂN
Ng߶i xßa th¶i · Kë Ri«n
Sau v« Trđc Chính · g¥n а Quan
cø TUŽ c¯ BÄO h÷ L¿´NG
cä vùng Ti«n Häi ðâu khơng biªt ng߶i
Trung аng là xĐ Ngài coi
Cha THš là cháu, b¯ là c¯ THU
Cø TRÁC c¯ TÎNH g¥n ðây
Cø TRž c¯ C†M h÷ MAI
Khĩ khån ðĐc chính, noi gß½ng chúa Tr¶i
Hi«n lành ðÕo hÕnh cĩ dß
Cùng cø M¿U nỉa chung là h÷ MAI
Thân sinh Ng߶i là c¯ NÅM (1)
b¯n cha nghîa tØ rành rành viªt ðây
LÝ, TRANG, NINH, L"C kê khai
Bäo th¸ v×a l§p v×a cai mµt mình (bäo th¸ là xã th¸)
Håm sáu nåm th§t t§n tình
t¾i khi già yªu b¤t thành b¤t ðß½ng
Xin ði giáo sî аng Cơng
s¯ng theo gß½ng mçu th¥y dịng
M߶i nåm trơi chäy theo vịng th¶i gian
L­ m×ng kim khánh chúa ban
Hồn cänh khơng ðßþc huyênh hoang hồnh hành
Nªu phäi m×ng l­ gia ðình
аng cơng hßu dßÞng hỉu tình giúp cho
Hai mß½i ð°ng tª cûng to
cä dịng ca nhÕc hay ho tuy®t v¶i
tÕ muơn ½n Chúa Ba Ngơi
V« muơn ½n phúc cho th¶i (50) khánh kim
Cø TÍN lÕi cûng h÷ MAI
con ơng c¯ BÄN, ơng TRÌNH cháu kia
жi ng߶i bi ðát l¡m thay
Ъn khi t¡t th· hình hài cịn chi
C¯ THU cha THš h÷ L¿´NG
Trong nam coi xĐ tên là LÕc An
Con chiên quý mªn h½n cha
v« già ng߶i ðã trø trì аng Cơng
nhßng vì ½n n£ng nghîa ð¥y
con chiên giáo hỉu quyªt xin ng߶i v«
ng߶i v« m¤t tÕi xĐ ð߶ng
H÷ L¿´NG nhß thª ð¤y là thĐ nåm
cø THU h÷ TR˜NH c¯ ÂN
vînh phúc xĐ cä ph°n vinh ðÕo ð¶i
ng߶i coi xĐ ¤y t× lâu
sau làm cha chính ðªn khi qua ð¶i
t¾i ðây cø CÄNH h÷ TR.N
cø ИNH tác giä triªt ðơng
giưi giang tuy®t tác con bà L¿´NG THU
d§y nhi«u ðÕi h÷c g¥n xa
tiªng tåm l×ng lçy v« bao sách ng߶i ( tác giä 22 quy¬n)
Ng߶i h¢ng yêu mªn quê hß½ng
mong sao tiªn t¾i ðÕo ð¶i vinh quang
Nh¡n cho con cháu h§u lai,
nên ng߶i gØi g¤m vào n«n triªt Ðơng
Ng߶i cịn soÕn ð£t mµt kinh
kính ð¤ng tØ ðÕo quê n½i Trung Thành
ð¬ cho con cháu nguy®n c¥u
ð°ng tâm nh¤t chí thu§n hồ yêu thß½ng
vì vè ca v§n d­ nghe
Tr߶ng Thanh Mai h÷ b¯ là TRÚC MAI
ThoÕt tiên ch¸u chĐc Vûng Tàu
Nh¢m ngày håm b¯n Giáng Sinh chúa Tr¶i
Håm Nhåm m· l­ Sài Gịn
XĐ ð߶ng chþ Ðûi ơng bà ð¸nh cß
l­ xong cha bác h÷ ðß½ng
anh em t« tđu tÕi n½i sân tr߶ng
Bá Tịng huy hi®u ðĐc cha
M¾i dung nÕp hªt trên cha v¾i th¥y
hþp cùng t¤t cä hân hoan
m×ng tân linh møc và cha Thanh Bình
Ng߶i là Nghîa phø cüa TR¿-NG
Cha L¿´NG tĐc b¯ nuơi ng߶i trß¾c kia
Xong v« · xĐ Lµc Xuân (Xuân Lµc)
phĩ cha Lâm Tr÷ng nåm t× 73 (1973)
Cž L"C cháu ruµt cø M¿U
con ơng c¯ NG kh¤n dịng аng Cơng
t× như ðã · tu dịng
Ðßþc ½n thiên tri®u lên hàng Møc Linh (ch¸u chĐc LM 1976)
cø THI‹U k¬ tiªp n½i ðây
cháu ng÷ai ơng TÕI con bà c¯ NÅM
Ơng TÕI chi tµc h÷ MAI
ơng NÅM h÷ V là ng߶i Qu¥n Phß½ng
cø THI‹U hoÕt ðµng l¡m thay
khi m¾i ch¸u chĐc giáo tr߶ng La Tinh
Sau ðĩ v« dÕy Bá Tịng
It lâu tr÷ng nh§m xĐ ð߶ng Bùi Mơn
Bùi Mơn cûng m· mang tr߶ng
xong ðâ ðâu ð¤y ngài v« Tịng II
Tịng II kh·i sđ l§p tr߶ng
Hồn thành xuơi x¡n giao v« cha Cơng
cơng lao liên tiªp k¬ trên
ðĐc cha trao phĩ Phú Tân cho ngài
Phú Tân (Tân-Phú) thång chĐc Rơ-Cơ ( quän hÕt)
XĐ hai cha phĩ ðÕo ð¶i ph°n vinh
hơm nay ngân khánh håm låm (25 nåm)
Ngài làm linh møc b¤y nhiêu nåm tr߶ng
t§n tâm chĐc vø chúa trao
qua bao nhiêu ch¯n t¯n bao tinh th¥n
Ngày nay kƯ ni®m l­ m×ng
xin chúa giáng phúc xác h°n an khang
ð¬ ðßþc hoÕt ðµng hªt mình
cho rÕng danh chúa và ð¶i ð©p tß½i.
Ъn khi ½n phúc ð¥y dß
Ngài v« hß·ng m£t chúa Tr¶i ngàn thu.
KƯ ni®m ngân khánh hơm nay,
ch¸u chĐc th¥y cä nåm này hai nhåm (25),
Vinh quang ðĐc T±ng, ðĐc Hai ( phĩ)
và trên tråm ð¤ng dâng thành l­ nghi
Xong r°i t¤t cä hân hoan
ti®c m×ng khơn tä cha con vui m×ng
Håm tß tháng chín phân minh
Ъn nay tính nh¦m håm nhåm nåm trịn
Cịn cø HÙNG nỉa k¬ ðây
c¯ THÙY h÷ NGUYN là ng߶i Qu¤t Lâm
bà THÙY cháu ngoÕi h÷ NGƠ
ơng NHÂN thân phø sinh ra bà THÙY
gi¶ ghi m²i h÷ m¤y cha
t× ngày l§p xú ðªn nay tư t߶ng
H÷ BÙI nh¤t v¸ trß¾c tiên
h÷ NGƠ 5 v¸ h÷ TR.N cĩ 2
h÷ L¿´NG 5 v¸ ghi ðây
h÷ MAI 6 v¸ v¾i 2 sau này,
h÷ TR˜NH, h÷ V phân minh
cùng h÷ NGUYN nỉa ð¤y là hai hai (22)
Cúi xin lßþng cä chúa thß½ng
cho thêm thþ g£t quê n½i Trung Thành
Trung thành v¾i ð¤ng chü chån
d¡t ðồn chiên chúa v« n½i thiên ðàng
anh em con cháu t± tiên
Hát m×ng Thiên-Chúa Ba Ngơi ð¶i ð¶i
mµt cây làm chÆng nên non
nhi«u ng߶i hþp lÕi nên GIA PHÄ này
dù n½i ð¤t khách quê ng߶i
cûng c¥n phäi nh¾ ơng bà gia tiên
làm nên tiªn t¾i ðªn ðâu
nªu khơng nghî ðªn mai này ra sao
coi nhß khơng t¤t ích gì
v§y nên c¯ g¡ng ghi lịng ð×ng quên
ð×ng quên cha m© sinh ta
l¥n lên lên mãi biªt là ai sinh
ai sinh ? ngồi chúa Thiên Ðình
giỉ lịng cung kính tuân m߶i gi¾i rån
nªu ai cùng cđc gian nan
nh¾ r¢ng ¡t ðßþc nß¾c Tr¶i Chúa ban
Chúng ta s¯ng chÆng bao lâu
nhß câu s¯ng gØi thác v« th߶ng nghe
làm sao v« ðßþc Thiên Ðàng
chìm sâu ánh sáng Chúa Tr¶i thß½ng ban
Thß½ng ban hß·ng phúc tr߶ng sinh
Ngþi khen danh thánh ð¶i ð¶i AMEN
(Sài Gịn - 1974)
 
 

Nam Hßng, Trung Chánh Bùi Mơn
Сc Lµ, Nam Nghîa, Lµc Hịa, Hàng Sanh.
Châu Bình, Gị V¤p Tân Mai,
t× Tân Phú Vi®t, Ngã ba Vûng Tàu.
D¯c M½, Gia Ki®m ÐĐc Long,
Hßng Bình, B¥u Cá, Hịa Bình, Lµc Xuân (Xuân Lµc)
Ð߶ng Xá Cách tr· xa xơi,
ðâu ðâu chú bác anh em "hß·ng n°ng" (Hß·ng Đng n°ng nhi®t)